Ray Charles, właśc. Ray Charles Robinson (ur. 23 września 1930 w Albany, zm. 10 czerwca 2004 w Beverly Hills) – amerykański wokalista, muzyk i pianista, uważany za artystę, który ukształtował rhythm and bluesa. Charles wprowadził pełne uczuć brzmienie do muzyki country oraz popularnej, a o jego interpretacji „America the Beautiful”[https://www.youtube.com/watch?v=TRUjr8EVgBg] Ed Bradley z programu 60 Minutes powiedział: „to ostateczna wersja, amerykański hymn – klasyk, taki, jakim jest mężczyzna, który go wykonał”. Jimi Hendrix[http://metal-nibyl.ucoz.pl/blog/jimi_hendrix/2014-07-01-66] tworzył pod wpływem jego twórczości.

Frank Sinatra określił Charlesa mianem „jedynego prawdziwego geniusza w tym biznesie”. W 2004 roku magazyn muzyczny Rolling Stone umieścił muzyka na miejscu 10. listy 100 największych artystów wszech czasów oraz na miejscu 2., sporządzonej w 2008 roku listy 100 największych wykonawców wszech czasów.

Ray Charles Robinson urodził się 23 września 1930 roku w Albany, w stanie Georgia. Był synem Arethy Williams, pracownicy tartaku, i Baileya Robinsona, mechanika. Jego rodzice nigdy się nie pobrali. Rodzina przeprowadziła się do Greenville na Florydzie, gdy Ray był dzieckiem. Wtedy też Bailey odszedł od Arethy, by mogła na nowo założyć rodzinę i wychowywać dzieci. Gdy Charles miał pięć lat, widział jak jego młodszy brat George się utopił.

W wieku 5 lat Ray zaczął tracić wzrok, a mając siedem lat stał się całkiem ociemniały. Muzyk nigdy nie wiedział dokładnie co spowodowało jego problemy ze wzrokiem. Pewne źródła mówią, iż przyczyną mogła być jaskra. Charles uczęszczał do szkoły dla niewidomych Florida School for the Deaf and Blind w St. Augustine na Florydzie, gdzie nauczył się alfabetu Braille'a a także komponowania muzyki i grania na różnych instrumentach, m.in. na klarnecie a potem na fortepianie. W czasie nauki Charlesa w szkole zmarli jego rodzice.

Zanim Charles ukończył szkołę, zaczął grać w wielu zespołach, wykonujących różne gatunki muzyczne, w tym m.in. jazz. Ciemne okulary, które szybko stały się jego znakiem firmowym, artysta zaczął nosić w 1948 roku, jako członek zespołu McSon Trio (gdzie Gosady McGee był gitarzystą, a Milton Garred basistą).

W 1947 roku Charles przeprowadził się do Seattle i wkrótce zaczął nagrywać, początkowo w wytwórni Swingtime. Wtedy powstał pierwszy hit muzyka, „Baby, Let Me Hold Your Hand”[https://www.youtube.com/watch?v=jlLJRsv5u3E], z 1951 roku. Rok później Ray spotkał Ahmeta Ertegüna i podpisał kontrakt z wytwórnią Atlantic. Kiedy muzyk zaistniał na rynku muzycznym, jego imię i nazwisko zostało skrócone do Ray Charles z Ray Charles Robinson, by uniknąć zbieżności z bokserem Sugarem Rayem Robinsonem.

Niemal natychmiast po nawiązaniu współpracy z wytwórnią Atlantic muzyk nagrał dwa duże hity: piosenki „It Should Have Been Me”[https://www.youtube.com/watch?v=PK4VAyb85j4] oraz „Mess Around”[https://www.youtube.com/watch?v=Bqz876VkwwY], autorstwa Ertegüna, które zdominowały amerykańskie listy przebojów w 1953 roku. Międzynarodowy sukces Charlesowi przyniósł jednak utwór „I Got a Woman”[https://www.youtube.com/watch?v=CnI_LuCJ4Ek], skomponowany przez Renalda Richarda, członka zespołu Raya. Piosenka uplasowała się na szczycie notowania Billboard R&B w 1955 roku. W tym samym zestawieniu aż do 1959 roku na miejscu 1. regularnie pojawiały się utwory muzyka, w tym m.in. „This Little Girl of Mine”[https://www.youtube.com/watch?v=HfPL7Lb0LLM], „Lonely Avenue”[https://www.youtube.com/watch?v=5s0l2igFOLw], „Mary Ann”[https://www.youtube.com/watch?v=ToBJ5VzEhNw], „Drown in My Own Tears”[https://www.youtube.com/watch?v=_ekn9dAYfz0] i „Night Time Is the Right Time”[https://www.youtube.com/watch?v=BTruv-lVoLk], wydane na kompilacyjnych albumach Hallelujah, I Love Her So[https://www.youtube.com/watch?v=v-JsqKlVVGk], Yes Indeed![https://www.youtube.com/watch?v=6m39Gws5oU8] oraz ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////.

W tym samym okresie Charles rozpoczął współpracę z grupą młodych dziewczyn z Filadelfii, tworzących zespół The Cookies. Zaczęły one nagrywać z muzykiem w Nowym Jorku, stanowiąc wokal wspierający. Z czasem Ray zmienił nazwę ich grupy z Cookies na The Raelettes. Jednym z największych hitów w dorobku Charlesa jest piosenka „What'd I Say”, która poza tym, że zajęła 1. pozycję na liście Billboard R&B/Hip-Hop, jako pierwszy utwór w historii muzyka uplasowała się w zestawieniu z muzyką popularną. Przed odejściem Charlesa z wytwórni Atlantic do wytwórni ABC w 1959 roku, z którą podpisał bardziej lukratywny kontrakt, muzyk zdążył jeszcze nagrać album The Genius of Ray Charles. Jedne z najpopularniejszych piosenek Raya: „Georgia on My Mind”[https://www.youtube.com/watch?v=fRgWBN8yt_E], „Hit the Road Jack”[https://www.youtube.com/watch?v=Q8Tiz6INF7I] i „Unchain My Heart”[https://www.youtube.com/watch?v=kp_bI2vU7dE] pomogły mu odnieść sukces w muzyce popularnej, a album Modern Sounds in Country and Western Music oraz jego sequel Modern Sounds in Country and Western Music, Vol. 2 wprowadziły country do gatunków muzyki mainstreamowej.

W 1965 roku Charles został aresztowany za posiadanie heroiny, od której uzależniony był przez niemal 20 lat. Muzyk został wtedy zatrzymany po raz trzeci, jednak za każdym razem przyczyna była ta sama – narkotyki. W 1966 roku spędził rok na warunkowym przedterminowym zwolnieniu. Z nałogu wyleczył się w specjalistycznej klinice w Los Angeles.

Pod koniec lat 60. oraz w latach 70. twórczość Raya składała się albo z hitów, albo z krytycznie ocenianych utworów. Jego wersja „Georgia on My Mind” została 24 kwietnia 1979 roku uznana za hymn stanu Georgia. Porównywalnie duży sukces osiągnęło unikatowe wykonanie Charlesa piosenki „America the Beautiful”. W listopadzie 1977 roku muzyk wystąpił w roli prowadzącego w popularnym programie telewizji NBC, Saturday Night Live.

Pod koniec lat 80. wzrosła popularność Charlesa wśród młodzieży. Przyczyniła się do tego obecność Raya w ówczesnej popkulturze. Wystąpił gościnnie w filmie The Blues Brothers (gra w tej komedii osobę widzącą, m.in. strzela z rewolweru, co daje dodatkowy efekt komiczny), a w 1985 roku jego piosenka „Night Time Is the Right Time” wykorzystana została w serialu telewizyjnym The Cosby Show. Muzyk pojawił się także gościnnie w kilku serialach telewizyjnych, w tym m.in. Pomoc domowa, a także programach rozrywkowych. Na początku lat 90. Charles wystąpił również w reklamie napoju Pepsi, w której spopularyzował frazę „You Got the Right One, Baby!”. W 1985 roku był jednym z artystów, którzy nagrali charytatywną piosenkę „We Are the World”.

W 1988 roku Ray wystąpił wraz z nowojorskim baletem wykonującym jego choreograficznie opracowane klasyczne utwory. Wydarzenie to okazało się takim sukcesem, iż powtórzono je rok później.

W 1989 roku Charles stworzył swoją wersję piosenki „Itoshi no Ellie” japońskiego zespołu Southern All Stars, którego angielski tytuł brzmiał „Ellie My Love”. Nagrany na potrzeby kampanii reklamowej jednego z największych japońskich producentów alkoholi, utwór uplasował się na pozycji 3. notowania Oricon. Singel rozszedł się w Japonii w ilości 400,000 egzemplarzy i stał się tym samym najlepiej sprzedającym się singlem roku zagranicznego artysty w tym kraju.

Charles wystąpił podczas dwóch prezydenckich inauguracji w Stanach Zjednoczonych. W 1985 roku wystąpił w trakcie drugiej inauguracji Ronalda Reagana, a w 1993 roku wystąpił podczas pierwszej inauguracji Billa Clintona.

Pod koniec lat 80. i na początku lat 90. Charles wystąpił kilka razy w programie telewizyjnym The Super Dave Osbourne Show. W tym samym czasie pojawiał się gościnnie w wielu piosenkach i na albumach innych artystów, w tym m.in. w hicie „I’ll Be Good To You”, swojego przyjaciela Quincy’ego Jonesa.

Po śmierci Jima Hensona w 1990 roku, Charles wystąpił w godzinnym programie The Muppets Celebrate Jim Henson w telewizji CBS, będącym hołdem dla zmarłego twórcy słynnego The Muppet Show. Muzyk wygłosił krótką mowę oraz wraz z obsadą The Muppet Show wykonał piosenkę „It’s Not Easy Being Green”.

W 2000 roku Charles pojawił się gościnnie w serialu animowanym Śladem Blue, wcielając się w fikcyjną postać G-Clefa. W trakcie nagrań odcinka oraz po jego zakończeniu muzyk stworzył wraz z Traci Paige Johnson i Steve’em Burnsem, członkami obsady serialu, piosenkę „There It Is”. Po jej nagraniu Ray powiedział: „To sprawiło mi najwięcej radości, odkąd spotkałem Ronalda Reagana w 1984 roku.”.

W 2002 roku muzyk wystąpił podczas festiwalu Blues Passions Cognac we Francji.

W 2002 roku Ray był jednym z artystów, którzy wystąpili w ramach pokojowego koncertu w Rzymie. Koncert odbył się wewnątrz antycznego Koloseum i był pierwszym tego typu wydarzeniem w tym miejscu od roku 404. Występ zorganizowany został przez międzynarodową organizację Global Forum oraz fundację Listen Up Foundation, założoną przez Quincy’ego Jonesa.

W czerwcu 2003 roku Charles wykonał z fanem swej twórczości Vanem Morrisonem piosenkę „Crazy Love”. Zapis tego występu wydany został na kompilacyjnym albumie Morrisona z 2007 roku, The Best of Van Morrison Volume 3.

W 2003 roku muzyk wykonał „Georgia on My Mind”[https://www.youtube.com/watch?v=Thls_tMuFkc]  i „America the Beautiful” podczas bankietu w Waszyngtonie, co było jego ostatnim publicznym występem. Po raz ostatni Ray publicznie pojawił się 30 kwietnia 2004 roku, kiedy jego studio nagraniowe zostało uznane za miejsce historyczne miasta Los Angeles.

Ray Charles zmarł 10 czerwca 2004 roku na raka wątrobowokomórkowego w swoim domu w Beverly Hills w Kalifornii, otoczony rodziną i przyjaciółmi. Muzyk został pochowany na cmentarzu Inglewood Park Cemetery w Inglewood w Kalifornii.

Ostatni album muzyka, Genius Loves Company, wydany został dwa miesiące po śmierci Raya. Składa się z utworów nagranych przez Charlesa z różnymi artystami: B.B. Kingiem, Vanem Morrisonem, Williem Nelsonem, Jamesem Taylorem, Gladys Knight, Michaelem McDonaldem, Natalie Cole, Eltonem Johnem, Bonnie Raitt, Dianą Krall, Norah Jones i Johnnym Mathisem. Płyta zdobyła osiem nagród Grammy, a duety z Eltonem Johnem i B.B. Kingiem cieszyły się dużym uznaniem. Na albumie znalazła się piosenka „Over the Rainbow” Harolda Arlena w interpretacji Charlesa, która została wykonana podczas występu na cześć zmarłego muzyka.

Po śmierci Charlesa ukazały się jeszcze dwa inne albumy z jego muzyką. Wydana w 2005 roku płyta Genius & Friends składa się z piosenek nagranych w duetach z artystami, których Charles wybrał osobiście w latach 1997-2005. Z kolei wydany rok później album Ray Sings, Basie Swings zawiera utwory powstałe w wyniku połączenia zapisu głosu muzyka z koncertu w 1974 roku z muzyką Counta Basiego. Producentem tej płyty był perkusista Gregg Field, który grał razem z Charlesem oraz Basiem.

Mimo swego poparcia dla Martina Luthera Kinga, Jr. w latach 60. oraz organizacji African-American Civil Rights Movement, Charles wzbudził wiele kontrowersji, kiedy wybrał się w trasę koncertową po RPA w 1981 roku, która była ówcześnie bojkotowana na arenie międzynarodowej z powodu obowiązującego tam apartheidu.

Susaye Greene, była członkini zespołu Charlesa, The Raelettes, a także grup The Supremes i Wonderlove, obecnie artystka solowa, była jedyną piosenkarką z The Raelettes, która zaśpiewała na pogrzebie muzyka. Do tej sytuacji odniosła się nawet telewizja BBC, komentując: „Uwadze nie umknął fakt, że Susaye była jedyną członkinią The Raelettes, która zaśpiewała na pogrzebie Raya.”.

Charles był żonaty dwukrotnie, miał dwanaścioro dzieci, które miał z różnymi kobietami. Jego pierwszą żoną była Eileen Williams. Ich małżeństwo nie trwało jednak długo, bo zawarte zostało 31 lipca 1951 roku, a zakończyło się w 1952 roku. Drugą żoną muzyka była Della Beatrice Howard Robinson, z którą miał trzech synów. Małżeństwo z Dellą trwało znacznie dłużej, bo od 5 kwietnia 1955 roku do 1977 roku. Wieloletnią przyjaciółką i partnerką Raya aż do chwili jego śmierci była Norma Pinella.