Tymon Tymański, właściwie Ryszard Tymański (ur. 30 września 1968 w Gdańsku) – polski kompozytor, multiinstrumentalista, poeta, prozaik; twórca pojęcia yass. Założyciel i lider albo wspólider zespołów Miłość (1988), Kury (1992), Czan, NRD, Tymon i Trupy, Masło, Poganie, The Users, Tymański Yass Ensemble, Tymon & The Transistors, Polish Brass Ensemble, Jazz Out[http://metal-nibyl.ucoz.pl/blog/zespoly_tymona_tymanskiego/2014-12-10-930]. Buddysta zen.
Tymański urodził się 30 września 1968 roku w Gdańsku. Wychował się na osiedlu nauczycielskim we Wrzeszczu wraz ze swoim starszym bratem Romanem, absolwentem gdańskiego AWF-u i trenerem koszykówki (rocznik 1959). Bracia Tymańscy fascynowali się rockiem przełomu lat 60. i 70. (m.in. grupami The Beatles[http://metal-nibyl.ucoz.pl/blog/the_beatles/2014-07-01-63], The Rolling Stones, The Byrds, Pink Floyd[http://metal-nibyl.ucoz.pl/blog/pink_floyd/2014-07-01-85], King Crimson[http://metal-nibyl.ucoz.pl/blog/king_crimson/2014-07-06-594], Genesis[http://metal-nibyl.ucoz.pl/blog/genesis/2014-07-01-81], Yes[http://metal-nibyl.ucoz.pl/blog/yes/2014-07-02-218] oraz Frankiem Zappą[http://metal-nibyl.ucoz.pl/blog/frank_zappa/2014-07-01-136]). Koledzy Romana mieli spory wpływ na muzyczną edukację młodszego z braci Tymańskich, zapoznając go z muzyką Milesa Davisa, Johna Coltrane'a, Keitha Jarretta i Jana Garbarka. Na osiedlu funkcjonował również obieg wymiany książek, które nie zostały dopuszczone do druku z racji treści, niezgodnych z łopatologiczną ideologią komunizmu (Orwell, Vonnegut, Celine, Grass, Gombrowicz, Hłasko, Wat). Swoją pierwszą grupę The Howling Dogs, zainspirowaną Beatlesami i hard rockiem, Tymański założył w 1979 roku. W jej skład weszli późniejsi muzycy formacji Sni Sredstvom Za Uklanianie: Piotr Merta, Piotr Pawlak i Bartosz Szmit. W okresie licealnym Tymański zainteresował się punk rockiem i nową falą. W 1986 roku zdał na anglistykę na Uniwersytecie Gdańskim, gdzie poznał swoich przyszłych kompanów z TotArtu. W 1989 roku rzucił studia i poświęcił się wyłącznie muzyce oraz działalności literackiej.
Rozpoczął działalność muzyczną na początku lat osiemdziesiątych jako basista i wokalista w nowofalowej grupie Sni Sredstvom Za Uklanianie. W latach 1986-1991 udzielał się również jako muzyk i poeta w performerskiej formacji TotArt. W TotArcie współpracował m.in. z poetami Zbigniewem Sajnogiem, Pawłem "Końjo" Konnakiem, Pawłem "Paulusem" Mazurem, Arturem "Kudłatym" Kozdrowskim, Wojciechem "Lopezem" Stammem oraz Dariuszem "Brzóską" Brzóskiewiczem, na scenie uprawiając improwizowaną poezję symultaniczną (tzw. "zlew", pokrewny futurystycznemu "zaumowi") oraz spontaniczne, często mocno obrazoburcze happeningi. Na początku lat 90. wraz z grupą poetycką "Zlali Mi Się Do Środka" (z Brzóskiewiczem, Mazurem i Stammem) Tymański udzielał się w telewizyjnym kabarecie "Dzyndzylyndzy". W tym samym okresie, jako kontrabasista, zasłynął jako odnowiciel polskiego jazzu (a zarazem twórca yassu) w zespole Miłość. Sporą popularność przyniosła Tymańskiemu również współpraca z zespołem Kury, w którym śpiewał i grał na gitarze basowej. Kury, skład których uzupełniali Piotr Pawlak oraz perkusista Jacek Olter – nagrały cztery płyty, z których najgłośniejsza, P.O.L.O.V.I.R.U.S., zdobyła nagrody Fryderyka '98 oraz Machinera '98. W roku 1995 Tymański powołał do życia yassowo-rockową grupę Trupy, która w 1998 roku zmieniła nazwę na Czan. Przy okazji udzielał się jako członek zespołów Masło, The Users, Dyliżans i Poganie.
Tymański od lat równolegle prowadzi zespoły alternatywno-rockowe i jazzowe, grając na elektrycznej gitarze lub na kontrabasie. Jednym z nich jest założona w 2002 roku formacja Tymon & The Transistors. Tymański Yass Ensemble to gwiazdorska konstelacja trzech pokoleń polskiego alternatywnego jazzu; z kolei Polish Brass Ensemble to sekstet, który powstał przy okazji współpracy z Dave'em Douglasem. Tymański był współwłaścicielem trójmiejskiej wytwórni fonograficznej Biodro Records. Wydał m.in. płyty zespołów Miłość, Kury, Ścianka, Pogodno i Kobiety. Obecnie wydaje swoje płyty w domowej wytwórni Yass Records, nakładem której ukazały się m.in. reedycje albumów grupy Miłość. Od lutego 2012 roku wraz z Piotrem "Kędziorem" Kędzierskim Tymański prowadzi codzienną audycję "Ranne Kakao" w Radiu Roxy FM(obecnie Rock Radio)[http://www.youtube.com/watch?v=sxGFg_pF1JE]
czy już widzisz kształty drzew CGAF
a czy rozumiesz ptaków śpiew CGAF
Czarna mewa goni biała mewę D
Z czym Ci się to kojarzy F
Czy już słyszysz łoskot fal
Czy cię nie razi słońca blask
O to nadciągają kumulusy
chyba rozumiesz co to znaczy
Szatan szatan szatan szatan oł je oł je>4x
[http://www.youtube.com/watch?v=IaZ3vucz718]
Współpracował m.in. z Lesterem Bowie, Johnem Zornem, Dave'em Douglasem, Chrisem Speedem, Jimem Blackiem, Lechem Janerką, Robertem Brylewskim, Antonim Gralakiem, Aleksandrem Koreckim, Włodzimierzem Kiniorskim, Mikołajem Trzaską, Leszkiem Możdżerem, Jackiem Olterem, Tomaszem Gwincińskim, Jerzym Mazzollem, Wojciechem Mazolewskim, Ireneuszem Wojtczakiem, Tomaszem Ziętkiem i Jakubem Staruszkiewiczem.
Skomponował muzykę do filmów: Sztos, Przemiany i Wesele (nagroda filmowa Polskie Orły 2005). Jest także kompozytorem muzyki do filmu animowanego Jak bóg Maior utracił tron (1993) z cyklu Czternaście bajek z Królestwa Laikonii Leszka Kołakowskiego.
Pierwszy oficjalny zespół Tymańskiego został powołany do życia na jesieni 1983 roku. W jego składzie, obok lidera, znaleźli się koledzy Tymona z młodocianej formacji The Howling Dogs - gitarzysta Piotr Merta oraz perkusista Bartosz Szmit. W pierwszej fazie istnienia muzycy SSZU pozostawali pod silnym wpływem Joy Division i The Birthday Party . Na jesieni roku 1984 trio wzięło udział w konkursie w ramach Mokotowskiej Jesieni Muzycznej; w lipcu roku 1985 zagrało na warszawskiej edycji festiwalu "Poza Kontrolą". W sierpniu 1986 grupa SSZU zarejestrowała piętnaście utworów w studiu Studenckiej Agencji Radiowej (niestety nagrania zaginęły). Na jesieni roku 1986 trio zaczęło akompaniować grupie TotArt podczas jej skandalizujących happeningów. Występy w ramach totartowskich performansów wpłynęły na zmianę muzycznego stylu oraz repertuaru: nowofalowe kompozycje zastąpiły free rockowe formy i improwizacje. W drugiej fazie działalności na muzyczne inspiracje SSZU wpłynęli Frank Zappa, Captain Beefheart, Pere Ubu oraz Art Bears. Na jesieni 1987 roku do składu SSZU dołączył saksofonista Mikołaj Trzaska. W kwietniu 1988 roku trio Sni Sredstvom Za Uklanianie zmieniło nazwę na Miłość. W sierpniu 1995 roku SSZU wróciło do krótkotrwałej aktywności, żeby nagrać 15 piosenek na swój debiutancki album pt. "1983-1986". Płyta została wydana przez Biodro Records w 2008 roku.
Miłość rozpoczęła działalność jako free jazzowy kwartet w składzie: Mikołaj Trzaska (saksofon), Jerzy Mazzoll (klarnet), Tymon Tymański (kontrabas, gitara basowa) oraz Bartosz Szmit (perkusja). We wczesnym okresie istnienia muzyka grupy pozostawała pod dużym wpływem afroamerykańskiego free jazzu lat 60. (John Coltrane, Ornette Coleman, Albert Ayler). Pierwsza sesja nagraniowa Miłości pochodzi ze studia SAR i została zarejestrowana w sierpniu 1988 roku. Przez pierwsze trzy lata istnienia grupa blisko współpracowała z trójmiejskim Totartem, biorąc udział w wielu happeningach rzeczonej formacji. W roku 1990 Jerzego Mazzola zastąpił gitarzysta Tomasz Gwinciński (były muzyk awangardowej bydgoskiej grupy Henryk Brodaty), a perkusistę Bartosza Szmita - dziewiętnastoletni Jacek Olter. W marcu 1991 w miejsce Gwincinskiego do grupy przyjęty został dwudziestoletni pianista Leszek Możdżer. W kwietniu 1992 roku Miłość zajęła drugie miejsce na krakowskim festiwalu Jazz Juniors. We wrześniu 1992 roku kwartet nagrał materiał na swoją pierwszą płytę w studiu Radia Szczecin. W kwietniu roku 1993 do składu dołączył saksofonista Maciej Sikała. Miłość jako kwintet nagrała pięć płyt. Na dwóch z nich gościnnie wystąpił afroamerykański trębacz Lester Bowie z legendarnej formacji (Art Ensemble of Chicago). Koncerty grupy przeszły do historii zarówno w związku z niezwykłą energetycznością (częściej spotykaną wśród zespołów rockowych niż jazzowych), jak i skłonnościami standupowo-performerskimi Tymańskiego i Trzaski, które zespół odziedziczył po okresie współpracy z TotArtem. Grupa cztery razy z rzędu wybierana była najlepszym zespołem roku (ankieta czytelników czasopisma Jazz Forum), będąc również wyróżniona jako najlepszy polski jazzowy zespół lat 90. (ankieta krytyków JF). W roku 1998 odszedł z grupy Leszek Możdżer; w styczniu 2001 samobójczą śmiercią zginął Jacek Olter, od dłuższego czasu cierpiący na depresję. Miłość została ostatecznie rozwiązana w lipcu 2002 roku.
W kwietniu 1992 Tymański powołał do życia avant-rockową grupę Kury. Przez pierwsze trzy lata Kury funkcjonowały jako kwartet z wokalistą Anną Lasocką, gitarzystą Piotrem Pawlakiem, perkusistą Jackiem Olterem oraz Tymańskim na gitarze basowej. Pierwsza płyta Kur, zatytułowana Kablox-Niesłyna Histaria i wydana pod koniec 1994 roku, nawiązywała do alternatywnego rocka, jazzu oraz muzyki poważnej. Drugi album Kur, wydany cztery lata później kultowy P.O.L.O.V.I.R.U.S.[http://www.youtube.com/watch?v=lm_qrPIceDE&list=PL1uiFy8MiCPMB69xhm5Gr2u2Jetlxuya3], był krotochwilnym rozrachunkiem z mizerią polskiego popu lat 90., mogąc budzić skojarzenia z działalnością Franka Zappy. Do nagrania zaproszeni zostali luminarze trójmiejskiej alternatywnej sceny muzycznej: m.in. Olaf Deriglasoff, Leszek Możdżer, Jerzy Mazzoll, Grzegorz Nawrocki oraz Larry Ok Ugwu. "P.O.L.O.V.I.R.U.S." okazał się wielkim sukcesem, który równocześnie podzielił publiczność zespołu. Odtąd spora część niedzielnych fanów, znająca głównie płytę "P.O.L.O.V.I.R.U.S.", wychodziła z koncertów Kur mocno rozczarowana ciężką, transową muzyką grupy. Ostatni płyta Kur wydana w 2001 roku 100 lat undergroundu i nasycona elementami rapu, hip-hopu, copy'n'paste'u i elektroniki, była świadomą ucieczką od prześmiewczo-rozrachunkowej stylistyki poprzedniego albumu. Po śmierci Jacka Oltera Kury kilkakrotnie wracały do koncertów w składzie z innymi perkusistami, ale nie zdecydowały się na dłuższą kontynuację działalności koncertowej i wydawniczej.
Formacja Tymon & The Transistors powstała w lipcu 2002 roku na warsztatach, odbywających się w ramach corocznego festiwalu Przystanek Olecko. Kilka miesięcy później grupa wzięła udział w nagraniach soundtracku do głośnego filmu Wesele Wojtka Smarzowskiego, obficie nagradzanego na Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni oraz festiwalu Polskiej Akademii Filmowej Orły 2003. W 2007 roku Tranzystory wydały swą drugą płytę pt. Don't Panic! We're From Poland. W 2009 roku ukazała się trzecia płyta zespołu pt."Bigos Heart", na której gościnnie wystąpili pianista Leszek Możdżer oraz komik i aktor Grzegorz Halama. Rok później "Bigos Heart" została nagrodzona Fryderykiem w kategorii Płyta Alternatywna Roku 2009. W marcu 2013 roku zespół wydał swój czwarty album, nagrany na żywo w studiu Radia Gdańsk. Od 2008 roku Tymański, Tranzystory oraz reżyser Grzegorz Jankowski pracują nad offowym musicalem "Polskie Gówno", którego premiera zaplanowana jest na wrzesień 2013 roku. W 2013 roku ukazała się autobiografia muzyka zatytułowana ADHD (w formie wywiadu przeprowadzonego przez Rafała Księżyka).
|
